سلام 
با اینکه در بحث ماه رمضان، شما تفسیر را رد کردید اما من با اینکه قرآن و حتی ترجمه‌ی آن را می‌خواندم با آیه‌ی ۱۲۴ سوره‌ی طاها که می‌فرماید: «وَ مَنْ أَعْرَضَ عَنْ ذِکْری فَإِنَّ لَهُ مَعیشَهً ضَنْکاً وَ نَحْشُرُهُ یوْمَ الْقِیامَهِ أَعْمی»‏ بیگانه بودم اصلاً نمی‌دانستم معنایش چیست. از آن عبور می‌کردم ولی شرح تفسیر اخلاقی آیت الله ضیاءآبادی برایم یک انقلاب درونی ایجاد نمود که همین یک آیه برای یک عمر مراقبه برایم از قرآن کفایت می‌کند، هر چند شاید گنج‌های پنهان دیگری در قرآن باشد؛
۱ ـ حال وقتی که تفسیر چنین تحولی در درون انسان ایجاد می‌کند بهتر نیست از تفسیر استفاده کنیم؟
۲ ـ اگر کسی بداند که اعراضش از دستور خدا باعث این همه مشکل در زندگی دنیای‌اش شده و اخرت هم کور محشور می‌شود آیا باز هم عقل سلیم اجازه می‌دهد اعراض کند؟
۳ ـ مقصود از این اعراض چیست؟ چون من گاهی ناخواسته در چاه گناه می‌افتم که قصدم آن گناه نبوده آیا این هم اعراض حساب می‌شود؟
۴ ـ چرا وقتی از روی کتاب تفسیر همین آیه را می‌خوانم، این انقلاب و بیداری برایم ایجاد نمی‌شود؟
۵ ـ آیا می‌توانیم این آیه را تابلو کنیم و جلو چشممان نصب کنیم تا بر مراقبتمان افزوده شود؟
۶ ـ به نظرم کسی که می‌خواهد گناه کند، بهتر است اول، این آیه را بخواند بعد هر کاری خواست بکند.

ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
باسمه تعالی

سلام علیکم
جواب ۱: آنچه شما شنیده‌اید، موعظه بوده است نه تفسیر. تفسیر، مجموعه‌ای از بحث‌های لغوی، ادبی، تاریخی، جغرافیایی، شأن نزول و مانند اینهاست. این دانستنی‌ها، راهگشای مسیر تکامل نیست و تأثیری در قلب نمی‌گذارد. این که اسم جلسه، جلسه‌ی تفسیر است، به این معنی نیست که محتوای جلسه نیز تفسیر باشد. موعظه، اگر از دلی پاک و زبانی راستگو بر آید، تأثیر عجیبی در جان و دل انسان می‌گذارد و مایه‌ی تحول بزرگی است.
جواب ۲: اگر منظورتان از عقل سلیم، «عقل سفید» باشد، جواب این است که چنین اجازه‌ای نمی‌دهد و اعراض از ذکر حق تعالی را مذموم می‌شمارد. ولی اگر منظورتان، «عقل آبی» باشد، جواب این است که: بله، امکان دارد و بسیار اتفاق می‌افتد که صاحبان عقل آبی، دانسته و از روی اختیار، راه اعراض از ذکر حق تعالی را می‌پیمایند و به تنگناهای پس از آن نیز تن می‌دهند.
جواب ۳: اعراض در این آیه، به معنی رویگردانی کلی و اساسی و عمدی است که منجر به تنگی زندگی دنیا و کوری حشر در عقباست. ولی هر گناهی، حتی اگر بر اثر غفلت یا فشار شهوت باشد، نوعی اعراض از ذکر است و اثرات سوء و تبعات منفی‌ای بر روح و جان انسان می‌گذارد. البته استغفار، جلا دهنده‌ی دل‌های زنگار گرفته است و موجب می‌شود تمام یا بیشتر آثار منفی گناه، مرتفع گردیده و رفع و دفع شود.
جواب ۴: عرض شد که آنچه شما شنیده‌اید، موعظه بوده است نه تفسیر. کتاب تفسیر، کتاب علمی است و کتاب علمی، نمی‌تواند قفل‌های دل را باز کرده و زنگار جان را بزداید.
جواب ۵: می‌توانید این آیه را تابلو کنید و جلو چشمتان قرار دهید ولی بدانید که اثرش تا زمانی است که اثر موعظه‌ی آن عالم دینی در جانتان باشد. پس از آن، نسبت به پیام آیه، دچار نوعی قساوت قلب شده و مضمونش برایتان تکراری جلوه خواهد کرد. انسان، به نحوی آمیخته با نسیان (= فراموشی) است که نیاز دارد به طور مرتب، جرعه‌های موعظه بنوشد و الا دچار سنگدلی می‌شود. لذا مزه‌ای که این آیه برای شما ـ بعد از شنیدن موعظه ـ دارد، برای کسی که آن مواعظ بلیغ را نشنیده، ندارد.
جواب ۶: وقتی درهای دل، بسته می‌شود، نه این آیه که هزار آیه‌ی دیگر هم بخواند، کارساز نیست. ولی خوب است در حال عادی که فشار شهوت و غضب در کار نیست، از خدای تعالی بخواهیم ما را در فشارها و هجوم وسوسه‌های شیطان رجیم، با قدرت عظیم خودش حفظ نماید و بین ما و معصیتش، مانع ستبر قرار دهد.

موفق باشید
حاج فردوسی

[۹۶] سند: قَالَ أَمِیرُ المؤمنین (علیه‌السلام): «مَا خَیرٌ بِخَیرٍ بَعْدَهُ النَّارُ وَ لَا شَرٌّ بِشَرٍّ بَعْدَهُ الجَنَّهُ وَ کلُّ نَعِیمٍ دُونَ الجَنَّهِ مَحْقُورٌ وَ کلُّ بَلَاءٍ دُونَ النَّارِ عَافِیهٌ»۱
ترجمه: «آنچه [از لذت‌های دنیا که] عاقبتش آتش [سوزان جهنم] است، خیری در آن نیست و آنچه [مشکلات و تلخی‌های دنیا که] عاقبتش بهشت است، شرّی در آن نیست. هر نعمتی، کمتر از بهشت، کوچک و پست، و هر بلا و گرفتاری‌ای کمتر از آتش، [در حقیقت،] عافیت است»

********************

[۹۷] سند: قَالَ عَلِی بن الحسین (علیه‌السلام) «اللهمَّ إِنَّک خَلَقْتَ جَنَّهً لِمَنْ أَطَاعَک وَ أَعْدَدْتَ فِیهَا مِنَ النَّعِیمِ المُقِیمِ مَا لَا یخْطُرُ عَلَی القُلُوبِ وَ وَصَفْتَهَا بِأَحْسَنِ الصِّفَهِ فِی کتَابِک وَ شَوَّقْتَ إِلَیهَا عِبَادَک وَ أَمَرْتَ بِالمُسَابَقَهِ إِلَیهَا وَ أَخْبَرْتَ عَنْ سُکانِهَا وَ مَا فِیهَا مِنْ حُورٍ عَینٍ کأَنَّهُنَّ بَیضٌ مَکنُونٌ وَ وِلْدَانٌ کاللُّؤْلُؤِ المَنْثُورِ وَ فَاکهَهٍ وَ نَخْلٍ وَ رُمَّانٍ وَ جَنَّاتٍ مِنْ أَعْنَابٍ وَ أَنْهَارٍ مِنْ طَیبِ الشَّرَابِ وَ سُنْدُسٍ وَ إِسْتَبْرَقٍ وَ سَلْسَبِیلٍ وَ رَحِیقٍ مَخْتُومٍ وَ أَسْوِرَهٍ مِنْ فِضَّهٍ وَ شَرَابٍ طَهُورٍ وَ مُلْک کبِیرٍ وَ قُلْتَ مِنْ بَعْدِ ذَلِک تَبَارَکتَ وَ تَعَالَیتَ: «فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما أُخْفِی لَـهُم مِنْ قُرَّهِ أَعْینٍ جَزاءً بِما کانُوا یعْمَلُون‏»۲.۳
ترجمه: امام سجاد (علیه‌السلام) [در مقام دعا] می‌فرمایند: «بار خدایا، تو برای کسی که فرمانت بَرَد، بهشتی آفریدی و در آن، چنان نعمت‌های ماندگاری فراهم آوردی که هیچ کس تصورش را هم نمی‌کند، و آن بهشت را در کتاب [مقدسـ]ت به نیکوترین شکل، وصف نمودی و بندگانت را به آن، تشویق کردی و آنان را به پیشی گرفتن به سوی آن فرمان دادی و از ساکنان آن و آنچه در آن بهشت است، خبر دادی؛ از: سیه چشمانی که [از سیمین‌بَری] چونان تخم شتر مرغ، [زیر پَر] پنهانند و پسرکانی که گویی مرواریدهای پراکنده‌اند و میوه‌ها و خرمابُنان و انار و باغ‌های انگور و جویبارانی از نوشیدنی پاک و جامه‌های ابریشمی و دیبای ستبر، و [چشمه‌ی] سلسبیل و باده‌ی نابِ سر به مُهر و دستبندهای سیمین و شراب پاک و سلطنتی بزرگ و در پی این همه ـ ‌ای بلند مرتبه‌ی والا ـ فرمودی: «هیچ کس نمی‌داند چه مایه‌های شادمانی، به پاداش آنچه انجام می‌دادند، برای آنان پنهان شده است».

********************

[۹۸] سند: عَنْ جَعْفَرِ بْنِ مُحَمَّدٍ (علیه‌السلام) عَنْ أَبِیهِ (علیه‌السلام) أَنَّ رَجُلًا سَأَلَ عَلِی بْنَ أَبِی طَالِبٍ (علیه‌السلام) عَنْ قِیامِ اللَّیلِ بِالقِرَاءَهِ فَقَالَ لَهُ: «… قَالَ اللهُ تَبَارَک وَ تَعَالَی لِمَلَائِکتِهِ: یا مَلَائِکتِی انْظُرُوا إِلَی عَبْدِی أَحْیا لَیلَهً ابْتِغَاءَ مَرْضَاتِی أَسْکنُوهُ الفِرْدَوْسَ وَ لَهُ فِیهَا مِائَهُ ألفِ مَدِینَهٍ فِی کلِّ مَدِینَهٍ جَمِیعُ مَا تَشْتَهِی الأَنْفُسُ وَ تَلَذُّ الأَعْینُ وَ لَمْ یخْطُرْ عَلَی بَالٍ سِوَی مَا أَعْدَدْتُ لَهُ مِنَ الکرَامَهِ وَ المَزِیدِ وَ القُرْبَهِ»۴
ترجمه: امام صادق (علیه‌السلام) از قول پدر بزرگوارشان امام باقر (علیه‌السلام) فرمودند: مردی از امام علی بن ابی طالب (علیه‌السلام) از [ثواب] شب زنده داری با تلاوت قرآن پرسید. حضرت [بعد از ذکر مطالب مفصل] فرمودند: خداوند بزرگ و والا به فرشتگان می‌فرماید: «ای فرشتگان من، ببینید که بنده‌ام یک شب را برای جلب خشنودی من به بیداری و عبادت گذرانده است. او را در فردوس، اسکان دهید. در آن جا برای او صد هزار شهر است که در هر شهری آنچه دل‌ها هوس می‌کنند و چشم‌ها از آن لذت می‌برند و بر هیچ ذهنی خطور نکرده است، وجود دارد و اینها غیر از کرامت و افزونی و مقام قُربی است که برایش آماده ساخته‌ام.

********************

۱. کافی، محدث کلینی، جلد ۸، صفحه‌ی ۲۲؛ من ‏لایحضره ‏الفقیه، شیخ صدوق، جلد ۴، صفحه‌ی ۳۹۲؛ امالی، شیخ صدوق، صفحه‌ی ۳۲۰؛ توحید، شیخ صدوق، صفحه‌ی ۷۲؛ شرح ‏نهج‏البلاغه، ابن ابی الحدید، جلد ۱۹، صفحه‌ی ۳۳۵؛ تنبیه الخواطر، ورام بن ابی‌فراس، جلد ۲، صفحه‌ی ۳۹؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد ۸، صفحه‌ی ۱۹۹.
۲. سوره‌ی سجده، آیه‌ی ۱۷.
۳. بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد ۹۱، صفحه‌ی ۱۳۵.
۴. من لا یحضره الفقیه، شیخ صدوق، جلد ۱، صفحه‌ی ۴۷۵؛ امالی، شیخ صدوق، صفحه‌ی ۲۹۲؛ جامع الأخبار، شعیری، صفحه‌ی ۷۴؛ ثواب ‏الأعمال، شیخ صدوق، صفحه‌ی ۴۳؛ وسائل ‏الشیعه، محدث عاملی، جلد ۶، صفحه‌ی ۱۳۹؛ بحار الانوار، علامه مجلسی، جلد ۸، صفحه‌ی ۱۸۶.

مقدمه:
قواعد نظری و قوانین عملی منهاج فردوسیان، برگرفته از تصریحات آیات قرآن کریم و روایات معتبر شیعه از اهل بیت طاهرین (علیهم‌السلام) است. این روایات، از منابع معتبر حدیث شیعه، برگرفته شده است. یکی از این منابع، عبارت است از:

فضائل الشیعه

این کتاب، نوشته‌ی شیخ صدوق، ابو جعفر محمد بن علی بن حسین بن بابویه قمی (۳۰۵ ـ ۳۸۱ هجری) است. شیخ صدوق در این کتاب مجموعه روایاتی از استادان منهاج فردوسیان (علیهم‌السلام) در باره‌ی مقام و منزلت اصحاب منهاج فردوسیان می‏آورد و این که آنان تنها راهیان راه حق و پیروان حقیقی استادان منهاج فردوسیان (علیهم‌السلام) می‏باشند.
در مجموع، این کتاب مجموعه روایاتی اخلاقی و عقیدتی می‏باشد. کتاب فضائل الشیعه از زمان نگارش، مانند دیگر کتاب‌های شیخ صدوق مورد توجه علما و فقهای شیعه قرار گرفته و در بسیاری از مجموعه‏های روایی مانند بحار الانوار علامه مجلسی از آن نقل شده و بر آن استناد گردیده است. کتاب حاضر به حدّی مورد توجه واقع شده که محدث نوری یک نسخه از آن را به خط خود نگاشته است که این نسخه هم اکنون در دسترس می‏باشد. این کتاب شامل ۴۵ حدیث از استادان منهاج فردوسیان (علیهم‌السلام) در موضوع فوق می‏باشد.

سؤال: «پیمان سعی» در منهاج فردوسیان چیست و چه فرقی با «سر سپردن» صوفیه در نزد قطب دارد؟ /
جواب: پیمان سعی آن است که مشتاقان تکامل واقعی و سعادت ابدی بعد از آشنایی یافتن با کلیات منهاج فردوسیان و شناسایی رفقای منهاجی، در راه راسخ بودن بر عمل به قوانین آن با یکدیگر پیمان میبندند که استوار بمانند‌. ولی سر سپردن به معنی این است که یک صوفی در مقابل قطب یا مرشد خود متعهد ‌می‌شود که از فرامین او اطاعت کند و هیچگاه از دستوراتش سرپیچی نکند، هر چند ظاهر دستوراتِ قطب و مرشد، خلاف شرع یا خلاف عقل باشد!

سؤال: آیا پیمودن منهاج فردوسیان منجر به دیدن رؤیاهای صادقه و مکاشفات روحی ‌می‌شود؟ /
جواب: معمولاً بعد از اندکی که اصحاب منهاج فردوسیان به قواعد نظری معتقد شده و قوانین عملی منهاج فردوسیان را مراعات کنند، درهای مکاشفات روحی و علمی و همچنین رؤیاهای صادقه به رویشان باز ‌می‌شود‌. البته این امر ارتباط مستقیم با استعداد خدادادی برای مکاشفه و رؤیا دارد‌. یعنی بعضیها زودتر، بیشتر و واضحتر میبینند و بعضیها دیرتر، کمتر و غیر واضح‌. ولی باید توجه داشت که خواب و مکاشفه، مقصد یا مقصود منهاجی از حرکت بر طبق این نظام تربیتی نیست‌.

سؤال: وقف منهاج فردوسیان چیست و در چه اموری هزینه ‌می‌شود؟ /
جواب: نیکوکارانی که قصد دارند ثروت‌شان در بهترین راه یعنی نشان دادن راه کمال و سعادت به انسان‌های سرگردان هزینه شود، قسمتی از دارایی خود را در قالب «وقف بر منهاج فردوسیان» به این امر خطیر اختصاص می‌دهند.
عایدات این موقوفات در امور ذیل، مصرف ‌می‌شود:
۱. چاپ آثار مکتوب منهاج فردوسیان و توزیع رایگان آن؛
۲. تکثیر آثار سمعی ـ بصری منهاج فردوسیان و توزیع رایگان آن؛
۳. تربیت و ارسال مبلّغ منهاج فردوسیان؛
۴. برگزاری کلاس‌ها و دوره‌های آشنایی با منهاج فردوسیان.
۵. ارسال تذکرات عبادی و منهاجی از طریق پیام کوتاه و مانند آن.
۶. حضور در رسانه‌های جمعی مانند ایجاد پایگاه‌ها در اینترنت، تأسیس تلویزیون اینترنتی، حضور در شبکه‌ی سراسری کشور، تأسیس شبکه‌ی ماهواره‌ای برای خاورمیانه به زبان‌های رایج این منطقه و غیره.

سؤال: چگونه قانون‌های عملی را در جدول محاسبه قرار دهیم؟ /
جواب: برای انجام این مهم، منهاجی باید نخست، فهرست آنچه باید برای رسیدن به کمال و سعادت انجام دهد را پیش رو نهاده (یعنی قوانین عملی مرحلهی اول) و بدون ترس، ریاکاری، ملاحظهکاری و محافظهکاری، تک تک قانون ـ ها را به دقت، مطالعه کند‌. پس از این که مطمئن شد، منظور قانون را فهمیده است، نگاه کند که کدام یک از این قانونها به او مربوط ‌می‌شود و کدام یک مربوط نمی‌شود‌.
آنچه به او مربوط نمی‌شود که هیچ، از آن عبور مینماید؛ ولی از آنچه مربوط ‌می‌شود، نگاه می‌کند، کدام یک را انجام می‌دهد و کدام را انجام نمی‌دهد‌. آنچه انجام می‌دهد هم هیچ و خدا را شکر میگزارد‌. فقط میماند آنهایی که باید برای رسیدن به کمال و سعادتش انجام دهد و انجام نمی‌دهد‌. آنها را در جدول محاسبه قرار داده و سعی می‌کند همواره انجامش دهد‌.
سپس در اول صبح یا آخر شب ـ یا هر وقت از شبانه روز که از لحاظ فکری، فراغت و آمادگی داشت ـ به سراغ جدول میرود‌. اگر کاری که باید انجام دهد را انجام داده است؛ خدا را شکر می‌کند و علامت + در جدول مینویسد‌. ولی اگر ـ‌خدای نکرده‌ـ در انجامش سستی نشان داده باشد، خانه‌ی مربوطه از جدول محاسبه را سیاه می‌کند تا نشانه‌ای از تباه شدن آن روزش به واسطه‌ی ترک آنچه باید انجام میداد، باشد‌. آن قانون را تا آنجا در جدول نگه میدارد که مطمئن شود بر انجامش عادت کرده است و بدون محاسبه و دقت اضافی، به ظهور می‌رسد‌.
همچنین نگاه می‌کند به فهرست آنچه باید ترک کند (یعنی قوانین مرحله‌ی دوم)، آنهایی که به او مربوط نمی‌شود که هیچ، از آنهایی که به او مربوط ‌می‌شود، هر کدام را که ترک می‌کند، خدا را شکر بگزارد و عبور کند‌. ولی هر کدام را که به او مربوط ‌می‌شود ولی ترک نمی‌کند، باید در جدول قرار داده و سعی کند هیچ وقت انجامش ندهد‌.
سپس در اول صبح یا آخر شب ـ یا هر وقت از شبانه روز که از لحاظ فکری، فراغت و آمادگی داشت ـ به سراغ جدول برود‌. اگر کاری که باید ترک کند را ترک کرده است؛ خدا را شکر کند و علامت + در جدول بنویسد‌. ولی اگر ـ‌خدای نکرده‌ـ در ترکش سستی نشان داده باشد، خانه‌ی مربوطه از جدول محاسبه را سیاه کند تا نشانه‌ای از تباه شدن آن روزش به واسطه‌ی انجام دادنِ آنچه باید ترک میکرده، باشد‌.
حال برای هر کدام مثالی میآوریم‌.
مثال برای مورد اول (که اصلاً کلمات آمده در قانون را نفهمیده است)
قانون: امر به معروف و نهی از منکر ضروری است‌.
سؤال اول: آیا منظور این قانون را کاملاً متوجه شدم؟
جواب: معنی کلمات «امر»، «نهی»، «معروف»، «منکر» و شرایطش را نمی‌دانم‌.
(نتیجه: باید همینجا متوقف شده و روشن شدن اصل قانون را هدف قرار دهد یعنی با پرسیدن از دانشمندان دینی یا دفتر مرکزی منهاج فردوسیان، با کلمات و شرایطش آشنا گردد و نوبت به سؤالات دیگر نمی‌رسد) ‌.
مثال برای مورد دوم (که باید انجام دهد)
قانون: نماز خواندن ضروری است‌. (منهاجی باید چهار سؤال از خودش بپرسد:)
سؤال اول: آیا منظور قانون را به خوبی فهمیدم؟
جواب: بله
سؤال دوم: آیا این قانون به من مربوط ‌می‌شود؟
جواب: بله مربوط ‌می‌شود‌.
سؤال سوم: آیا انجامش میدهم؟
یا جواب: بله نماز میخوانم / الهی شکر (نتیجه: کار منهاجی با این قانون تمام شد و از ناحیه‌ی این قانون، بهره‌ی کمالی خودش را میبرد‌. فقط باید استقامت کند تا از این مرحله عقب رانده نشود)
یا جواب: خیر نماز نمی‌خوانم (نتیجه: باید قانون نماز خواندن را در جدول محاسبه قرار داده و سعی کند تا آخر عمر، هیچگاه ترک ننماید)
قانون: پرداخت زکات، ضروری است‌. (منهاجی باید چهار سؤال از خودش بپرسد:)
سؤال اول: آیا منظور قانون را به خوبی فهمیدم؟
جواب: بله
سؤال دوم: آیا این قانون به من مربوط ‌می‌شود؟
جواب: خیر/ چون مثلاً من کارمند هستم و گندم، جو، کشمش، خرما، گاو، گوسفند، شتر، سکه‌ی طلا و سکه‌ی نقره (به مقداری که در رساله‌های توضیح المسائل آمده) ندارم‌.
(نتیجه: چون این قانون به او مربوط نمی‌شود، نوبت به دو سؤال دیگر نمی‌رسد و کارش با آن تمام است ولی در نظر داشته باشد که اگر روزی شرایطش فراهم شد و این قانون به او مربوط میگردید، باید انجامش بدهد)
مثال برای مورد دوم (که باید ترک کند)
قانون: آزردن پدر و مادر ممنوع است‌. (منهاجی باید چهار سؤال از خودش بپرسد:)
سؤال اول: آیا منظور قانون را به خوبی فهمیدم؟
جواب: بله
سؤال دوم: آیا این قانون به من مربوط ‌می‌شود؟
جواب: بله، پدر و مادر یا یکی از آنها زنده‌اند‌.
سؤال سوم: آیا آزار دادنشان را ترک کرده‌ام؟
یا جواب: بله/ الهی شکر (نتیجه: کار منهاجی با این قانون تمام شد و از ناحیه‌ی این قانون، بهره‌ی کمالی خودش را میبرد‌. فقط باید استقامت کند تا از این مرحله عقب رانده نشود)
یا جواب: خیر، گاهی وقت‌ها آزارشان میدهم (نتیجه: باید قانون ترک آزردن پدر و مادر را در جدول محاسبه قرار داده و سعی کند تا آخر عمر، هیچگاه انجام ندهد یعنی مرتکب آزردن آنان نشود)
قانون: کم‌فروشی ممنوع است‌. (منهاجی باید چهار سؤال از خودش بپرسد:)
سؤال اول: آیا منظور قانون را به خوبی فهمیدم؟
جواب: بله
سؤال دوم: آیا این قانون به من مربوط ‌می‌شود؟
جواب: خیر / چون مثلاً من کارمند هستم و فروش ندارم که بخواهم کم‌فروشی کنم‌.
(نتیجه: چون این قانون به این منهاجی مربوط نمی‌شود، نوبت به دو سؤال دیگر نمی‌رسد و کارش با آن تمام است ولی در نظر داشته باشد که اگر روزی شرایطش فراهم شد و این قانون به او مربوط میگردید، باید ترکش کند)
سپس مرحله‌های سوم و پنجم را مانند مرحله‌ی اول و مرحله های چهارم و ششم را مانند مرحله‌ی دوم، در جدول قرار داده و مراعات نماید‌.
قانون‌های مراحل هفتم تا دهم، نیز همین‌گونه محاسبه ‌می‌شود با این تفاوت که داشتن حال (یعنی نشاط در مراعات) و فراغت و توانایی جسمی را هم باید ملاحظه کند‌. اگر رغبتِ قلبی و فرصتِ زمانی و تواناییِ جسمی داشت، مراعاتش کند یعنی مراحل هفتم و نهم را انجام دهد و مراحل هشتم و دهم را ترک نماید‌.

سؤال: مهم‌ترین مهارتی که رهرو منهاج فردوسیان باید داشته باشد، چیست؟ /
جواب: مهمترین مهارتی که رهرو منهاج فردوسیان باید به خوبی دارا باشد، مهارت در میزان انجام دستورات منهاج فردوسیان، متناسب با حال و روحیه و قبض و بسط خویش است‌.
یعنی اگر بتواند به این مهارت برسد که حالات نشاط و کسالت روحی و جسمی خویش را بشناسد و متناسب با آن به دستورات، عمل کند، قواعد و قوانین منهاج فردوسیان او را تا سعادت ابدی کفایت می‌کند‌. چون هیچگونه خطری از ناحیه‌ی انحراف و کجروی در این قواعد و قوانین نیست و همه، از آب گذشته و یقینی است‌. فقط، میزان مصرف آن مهم است که منهاجی، با کمی استقامت و تأمل، به این توانایی دست یافته و به خوبی از عهده‌ی انجام آن بر می‌آید‌.